Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu ngày càng chú trọng đến các yếu tố phát triển bền vững, khu công nghiệp xanh không còn là một khái niệm xa vời mà đã trở thành một tiêu chuẩn quan trọng, được Chính phủ Việt Nam chính thức thể chế hóa bằng các quy định cụ thể. Bài viết này sẽ giải mã một cách chi tiết và dễ hiểu nhất các tiêu chí khu công nghiệp xanh được công nhận theo khung pháp lý mới nhất, cập nhật đến Quý 4/2025.

1. Các tiêu chí khu công nghiệp xanh được công nhận

Các tiêu chí nhận diện và công nhận khu công nghiệp xanh được quy định rõ trong Quyết định số 882/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Chương trình phát triển khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam đến năm 2030”, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp cùng UNIDO (Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên Hợp Quốc) triển khai.

Dưới đây là 7 nhóm tiêu chí cốt lõi được xem là “thước đo” để đánh giá một khu công nghiệp đạt chuẩn xanh, được tổng hợp từ các hướng dẫn chính thức của UNIDO, Bộ Tài nguyên & Môi trường và các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14001, LEED.

1.1. Tiêu chí về sử dụng đất, hạ tầng và không gian xanh

Một khu công nghiệp được xem là “xanh” khi có quy hoạch tổng thể hài hòa giữa sản xuất và thiên nhiên.

• Hạ tầng xanh và bền vững: Ưu tiên sử dụng vật liệu thân thiện môi trường (gạch không nung, sơn ít VOC, vật liệu tái chế).
• Hệ thống thoát nước tự nhiên: Tích hợp bề mặt thấm nước, hồ điều hòa và khu vực giữ nước mưa để hạn chế ngập úng.
• Giao thông xanh: Có phương tiện đưa đón công nhân, làn xe đạp, lối đi bộ và hệ thống xe điện nội khu giúp giảm phát thải CO₂.

Việc quy hoạch xanh không chỉ nâng cao chất lượng môi trường làm việc, mà còn giúp khu công nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) đang được các tập đoàn FDI toàn cầu yêu cầu ngày càng khắt khe.

1.2. Tiêu chí về hiệu quả sử dụng tài nguyên và năng lượng

Tiêu chí về hiệu quả sử dụng tài nguyên và năng lượng không chỉ phản ánh mức độ “xanh” trong vận hành của khu công nghiệp mà còn thể hiện năng lực quản trị bền vững của nhà đầu tư.

• Tiết kiệm năng lượng: Triển khai các thiết bị hiệu suất cao (đèn LED, bơm inverter, hệ thống làm mát tiết kiệm năng lượng).
• Năng lượng tái tạo: Khuyến khích sử dụng điện mặt trời áp mái, điện gió, hoặc mua điện từ các nguồn năng lượng sạch.
• Tái sử dụng nước thải: Xây dựng hệ thống xử lý và tái sử dụng nước thải cho tưới cây, rửa đường, làm mát thiết bị.

Việc tối ưu nguồn lực, giảm tiêu hao năng lượng và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo giúp doanh nghiệp vừa tiết kiệm chi phí vận hành, vừa đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về phát triển bền vững.

1.3. Tiêu chí về quản lý chất thải và giảm phát thải

Hệ thống xử lý chất thải là nền tảng quan trọng của một khu công nghiệp xanh. Tất cả các khu công nghiệp phải có:

• Hệ thống xử lý nước thải tập trung, đáp ứng QCVN 40:2011/BTNMT trước khi xả ra môi trường.
• Phân loại và thu gom chất thải rắn tại nguồn, áp dụng công nghệ đốt, tái chế hoặc tái sử dụng thay vì chôn lấp.
• Giảm phát thải carbon: Thông qua kiểm kê và bù đắp phát thải hoặc chứng chỉ năng lượng sạch (REC).

Các yêu cầu này phù hợp với mục tiêu trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 – 2030, giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP vào năm 2030 (Theo Quyết định số 1658/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ).

1.4. Tiêu chí về liên kết, hợp tác “Cộng sinh Công nghiệp”

“Cộng sinh công nghiệp” là một trong những tiêu chí quan trọng trong hệ thống đánh giá và công nhận khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam theo Nghị định 35/2022/NĐ-CP.

Mục tiêu chính của tiêu chí này là tối ưu hóa dòng nguyên, năng lượng trong toàn khu, giảm thiểu chất thải và tạo giá trị gia tăng thông qua chia sẻ tài nguyên giữa các doanh nghiệp.

• Liên kết sản xuất – tiêu thụ: Doanh nghiệp trong khu phối hợp trao đổi nguyên liệu, sản phẩm phụ, chất thải hoặc năng lượng dư thừa để tái sử dụng làm đầu vào cho nhau.
• Hệ thống hạ tầng cộng sinh: Chủ đầu tư khu công nghiệp xây dựng nền tảng dữ liệu và logistics nội khu hỗ trợ việc kết nối và chia sẻ dòng vật chất, năng lượng giữa các nhà máy.
• Hợp tác đổi mới công nghệ: Thúc đẩy nghiên cứu, chuyển giao và áp dụng công nghệ tuần hoàn,tái chế để giảm phát thải khí nhà kính, phù hợp tiêu chuẩn khu công nghiệp sinh thái.

1.5. Tiêu chí về tổ chức quản lý và giám sát môi trường

Một khu công nghiệp chỉ thực sự “xanh” khi có bộ máy quản lý môi trường bài bản, ứng dụng công nghệ cao:

• Có đơn vị chuyên trách giám sát môi trường và an toàn lao động.
• Áp dụng hệ thống quản lý môi trường ISO 14001 hoặc tiêu chuẩn tương đương.
• Triển khai cảm biến IoT để theo dõi liên tục nước thải, khí thải, chất lượng không khí, tiếng ồn…
• Báo cáo định kỳ và công khai dữ liệu môi trường để đảm bảo minh bạch và tạo niềm tin cho nhà đầu tư.

1.6. Tiêu chí về hạ tầng dịch vụ xã hội và văn hóa cộng đồng

Một khu công nghiệp xanh không chỉ thân thiện với môi trường, mà còn chú trọng đến phúc lợi người lao động:

• Hệ thống nhà ở công nhân, nhà trẻ, cơ sở y tế, khu thể thao và dịch vụ công cộng đầy đủ.
• Tổ chức chương trình “Văn hóa xanh – Doanh nghiệp bền vững”, khuyến khích hành vi tiết kiệm năng lượng, phân loại rác và bảo vệ môi trường.

Những yếu tố này góp phần xây dựng môi trường làm việc nhân văn và bền vững, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng năng suất lao động – yếu tố mà nhiều tập đoàn FDI như LEGO hay Samsung coi là điều kiện quan trọng khi lựa chọn địa điểm đầu tư.

1.7. Tiêu chí về hiệu quả kinh tế – xã hội

Tiêu chí này giúp đo lường hiệu quả phát triển thực tế của khu công nghiệp xanh:

• Tỷ lệ lấp đầy và suất đầu tư cao, thể hiện sức hút của mô hình xanh đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước.
• Đóng góp ngân sách ổn định, tạo việc làm bền vững, cải thiện thu nhập và phúc lợi cho người lao động.
• Tác động lan tỏa tích cực, nâng tầm hình ảnh địa phương, thúc đẩy đổi mới công nghệ và tăng sức cạnh tranh quốc gia.

Khi một khu công nghiệp đáp ứng đầy đủ các tiêu chí này, nó không chỉ được công nhận với tư cách khu công nghiệp sinh thái (eco-industrial park) mà còn trở thành minh chứng rõ nét cho nỗ lực phát triển bền vững trong xu hướng toàn cầu. Để tìm hiểu sâu hơn, doanh nghiệp có thể xem chi tiết về định nghĩa, lợi ích và xu hướng phát triển trong bài viết Khu công nghiệp xanh là gì của chúng tôi.

2. Một số khu công nghiệp đáp ứng tiêu chí xanh tại Việt Nam

Trong bối cảnh chuyển đổi xanh là yêu cầu tất yếu để đáp ứng cam kết phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050 của Việt Nam, nhiều khu công nghiệp trên cả nước đã chủ động đầu tư hạ tầng, công nghệ và quản trị theo hướng bền vững – tuần hoàn – thân thiện môi trường.

Dưới đây là ba mô hình tiêu biểu trong các khu công nghiệp xanh ở Việt Nam đang hiện thực hóa các tiêu chí xanh theo định hướng của Bộ Kế hoạch & Đầu tư (MPI) và Quyết định 882/QĐ-TTg năm 2022.

2.1. Khu công nghiệp Kim Thành (Hải Phòng)

Khu công nghiệp xanh Hải Phòng – Kim Thành do Công ty Cổ phần COMA18 làm chủ đầu tư, sở hữu quy mô 165 ha, định vị là khu công nghiệp xanh – sạch – thông minh tiêu biểu tại khu vực Bắc Bộ.

Nằm tại vị trí chiến lược của huyện Kim Thành (địa giới mới thuộc TP. Hải Phòng), dự án được định hướng trở thành trung tâm công nghiệp – logistics – giao thương quốc tế mới, kết nối linh hoạt giữa Hà Nội, Hải Phòng và các tỉnh kinh tế trọng điểm phía Bắc.

Các yếu tố xanh nổi bật:

• Hệ thống hạ tầng xã hội và dịch vụ hoàn chỉnh: Kim Thành được quy hoạch đồng bộ theo mô hình “khu công nghiệp – đô thị – dịch vụ” với 7 ha quỹ đất thương mại – dịch vụ. Mô hình này không chỉ đáp ứng đầy đủ nhu cầu sinh hoạt của người lao động, mà còn tạo dựng hệ sinh thái sống xanh, làm việc bền vững, góp phần nâng cao năng suất và giữ chân nhân lực chất lượng cao.
• Quản lý môi trường: Kim Thành được trang bị trạm xử lý nước thải tập trung công suất 6.200 m³/ngày đêm, vận hành theo quy chuẩn QCVN 40:2011/BTNMT, đảm bảo nước thải sau xử lý đạt chất lượng cao, có thể tái sử dụng một phần cho tưới cây, rửa đường và hệ thống làm mát nội khu.
• Quản lý chất thải rắn theo hướng “Zero Waste”: Kim Thành triển khai đồng bộ mô hình thu gom, phân loại chất thải rắn tại nguồn, hướng tới khu công nghiệp không rác thải. Giải pháp này giúp giảm thiểu lượng rác chôn lấp, thúc đẩy tái chế, tái sử dụng nguyên liệu, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp đạt tiêu chuẩn ESG và phát triển bền vững theo xu thế toàn cầu.
• Cải tạo cảnh quan sinh thái và không gian xanh: Khu công nghiệp Kim Thành dành tỷ lệ không gian cây xanh cao trong tổng diện tích, với hệ thống trục cây xanh dọc các tuyến đường chính và khuôn viên doanh nghiệp. Toàn bộ cảnh quan được thiết kế theo nguyên tắc “công nghiệp trong công viên – công viên trong công nghiệp”, tạo môi trường làm việc trong lành, thân thiện và thu hút chuyên gia quốc tế.

2.2. Khu công nghiệp Amata (Đồng Nai)

Khu công nghiệp Amata Đồng Nai là một trong những mô hình khu công nghiệp kiểu mẫu của Việt Nam, được phát triển theo định hướng “thông minh – xanh – bền vững”. Dự án do Tập đoàn Amata Corporation (Thái Lan) đầu tư, tọa lạc tại TP. Biên Hòa, Đồng Nai, với tổng diện tích 513,01 ha.

Các yếu tố xanh nổi bật:

• Hạ tầng quản lý thông minh: Amata ứng dụng công nghệ số hóa trong quản lý vận hành hạ tầng, đặc biệt là giám sát hệ thống điện, nước, và xử lý nước thải. Doanh nghiệp đang hướng tới mô hình “Amata Smart City”, khu công nghiệp – đô thị thông minh thân thiện môi trườngtrường.
• Hiệu quả năng lượng: Triển khai các giải pháp chiếu sáng LED, máy bơm hiệu suất cao, khuyến khích doanh nghiệp trong khu áp dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng và năng lượng mặt trời mái nhà cho các nhà xưởng và văn phòng.
• Quản lý môi trường tiên tiến: Amata sở hữu hệ thống xử lý nước thải tập trung công suất 5.000 m³/ngày đêm, do Koastal Eco công nghệ Singapore thiết kế, vận hành.

2.3. Khu công nghiệp Hiệp Phước (TP.HCM)

Khu công nghiệp Hiệp Phước nằm tại huyện Nhà Bè, TP. Hồ Chí Minh, có tổng diện tích quy hoạch 1.686 ha. Đây là một trong những khu công nghiệp lớn nhất phía Nam, phát triển theo mô hình kết hợp cảng – công nghiệp – đô thị.

Các yếu tố xanh nổi bật:

• Hệ thống hạ tầng xã hội và dịch vụ hoàn chỉnh: Bao gồm khu lưu trú công nhân, khu dân cư, trường học, dịch vụ thương mại, tạo mô hình khu công  gắn với đời sống đô thị.
• Quản lý môi trường: Trạm xử lý nước thải tập trung công suất 000 m³/ngày đêm, vận hành theo tiêu chuẩn QCVN 40:2011/BTNMT, giúp toàn bộ nước thải sau xử lý có thể tái sử dụng một phần cho tưới cây và rửa đường.
• Cải tạo cảnh quan sinh thái và không gian xanh: Các tuyến cây xanh dọc trục chính và khuôn viên doanh nghiệp được mở rộng, kết hợp khu vực hồ điều hòa nhằm cân bằng nhiệt độ vi khí hậu, giảm ngập và cải thiện môi trường không khí.

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, việc tuân thủ các tiêu chí khu công nghiệp xanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là chiến lược then chốt để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Những tiêu chí về sử dụng đất, hạ tầng xanh, tiết kiệm năng lượng, quản lý chất thải, cộng sinh công nghiệp hay hạ tầng xã hội… đang trở thành thước đo quan trọng phản ánh trách nhiệm và uy tín của nhà đầu tư đối với môi trường và cộng đồng.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm kiếm một môi trường đầu tư hiện đại, hạ tầng đồng bộ và định hướng phát triển bền vững, khu công nghiệp Kim Thành chính là lựa chọn lý tưởng. Với quy hoạch theo tiêu chuẩn xanh – thông minh – sinh thái và chính sách hỗ trợ linh hoạt, Kim Thành cam kết đồng hành cùng nhà đầu tư trong hành trình kiến tạo giá trị kinh tế gắn liền với phát triển bền vững.